Over cliëntenparticipatie wordt veel gepraat, over het belang en de toepassing ervan. Maar wat houdt cliëntenparticipatie eigenlijk in? Waarom is het zo belangrijk? En waar draait het precies om? Adviseur en specialist in cliëntenparticipatie bij iHUB Jessica Tokaya vertelt alles over dit onderwerp. Plus: je krijgt een kijkje in wat voor positieve bijdragen al geleverd zijn door cliëntenparticipatie.
Maar eerst… even voorstellen.
Jessica Tokaya, nu ruim 5 jaar werkzaam bij iHUB, stapte binnen als senior marketingcommunicatie adviseur. Daarvóór werkte ze bij Rijnland Zorggroep, waar ze veel ervaring opdeed in het vak en betrokken was bij cliënttevredenheidsonderzoeken, focusgroepen en spiegelgesprekken.
‘Mijn taken bij iHUB draaien voornamelijk om cliëntenparticipatie. Als ervaringsdeskundigen zet ik mij in om ouders en jongeren te betrekken in processen om ze hiermee in hun kracht te zetten’, vertelt Jessica. ‘Op die manier creëren we een ander soort inzet en motivatie, waardoor de energie verschuift. Ouders en jongeren hebben het gevoel dat ze beter gehoord, gezien en begrepen worden. Dat geeft een geweldige vibe en daar word ik zelf natuurlijk ook blij van!’
Cliëntenparticipatie en shared gedachte
Maar… cliëntenparticipatie dus. Hoe ziet Jessica dit? ‘Ouders en jongeren meteen al vanaf het begin onderdeel maken van het proces en hun zorgbehandeling, maar bijvoorbeeld ook van de ontdekkingstocht richting passend onderwijs. Met die inzichten van zowel de professional als de ouders en de jongeren, komen we samen tot een op maat gemaakt behandel- en onderwijstraject.
Deze shared gedachte draait naar mijn idee voornamelijk om gelijkwaardigheid, waar ik ook over vertelde in deze workshop die ik samen met een jongere mocht geven tijdens het event Voor de Jeugddag. Ik vind het belangrijk dat zowel de ouders als jongeren niet meteen ‘gelabeld’ worden’, aldus Jessica.
Blij met buddy
Jessica herinnert zich veel gevallen waaruit blijkt dat deze benadering werkt én positiviteit brengt voor zowel ouders als jongeren. Jessica: ‘Een goed voorbeeld is het verhaal van alleenstaande moeder Marije en zoon Jim. Ze zijn een aantal jaar in behandeling bij ons en wilden werken aan de verbetering van hun relatie, die vooral werd verstoord door opgelopen trauma’s in het verleden. Een gesloten opname was niet goed voor het welzijn van Jim, maar zijn moeder vond dat hier niet adequaat in werd gehandeld door de behandelaars. Het resultaat? Stress, neerslachtige emoties en gesprekken met professionals die nauwelijks effectief waren.
Marije vertelde Jessica dat ze het idee had niet te worden gehoord en voelde zich in gesprekken met professionals ‘de minderheid’. Jessica stelde haar een buddy voor, waar Marije zeer positief tegenover stond. In de buddygesprekken kon ze haar ergernissen en emoties kwijt, waardoor haar gemoedstoestand rustiger werd. Tijdens gesprekken focuste de buddy op de kern van de zaak, waardoor Marije uit haar emotie kwam en helder kon verwoorden wat zij graag wilde voor Jim. Dit plan heeft zij vervolgens zelf op papier gezet en besproken met de professionals.
Marijes gevoel was na afloop heel positief. Maar ook de professionals waaronder de mensen van de Jeugdbescherming zagen die positieve verandering bij Marije waardoor de gesprekken opeens soepel verliepen. Voor het eerst sinds lange tijd kon zij haar punten duidelijk overbrengen. De buddy adviseerde haar om een verslag van het gesprek te maken en te mailen naar de professionals, zodat zij haar versie konden accorderen of eventueel aanpassen waar nodig. Dit gaf Marije het vertrouwen dat het plan een grote slagingskans had.
Expertpanel
Om gehoor te geven aan ouders en jongeren én inzicht te krijgen in hun leefwereld startte Jessica het Expertpanel, dat inmiddels bestaat uit 20 ouders. ‘Zij zijn immers de ervaringsdeskundigen!’
Volgens Jessica zijn er mooie initiatieven ontstaan door te blijven geloven in cliëntenparticipatie. Door ook de inzichten van ouders en jongeren mee te laten wegen kom je soms tot nog effectievere oplossingen of resultaten. ‘Door de ouders te betrekken bij het missie-visie traject van iHUB en het organiseren van meet-ups konden ze bijvoorbeeld optreden als ervaringsdeskundigen bij de opening van locatie Antonius in Castricum. Maar Shared Decision Day is één van de mooiste voorbeelden waar de beweging in gang kwam. Ouders en jongeren waren actief betrokken bij de organisatie, begeleiding én interviews tijdens dit event!’
En de toekomst?
Jessica’s toekomstbeeld voor cliëntenparticipatie? ‘Ik wil me inzetten om steeds meer collega’s – maar ook andere professionals – te enthousiasmeren voor deze aanpak, zodat zij ook de shared gedachte omarmen en ermee aan de slag gaan. Daarnaast wil ik onderzoeken hoe het Expertpanel volledig kan floreren binnen de organisatie en de ouders nóg meer betrekken bij bepaalde processen zodat hun stem, ideeën en bevindingen onderdeel zijn van de trajecten.’.