Jasper ten Dam is met zijn 43 jaar een opvallend jonge verschijning in zorgbestuurdersland. Sinds oktober 2021 is hij voorzitter van de raad van bestuur van iHUB, na eerst twee jaar bestuurslid te zijn geweest. Zijn interesse in mensen en veranderingsprocessen, maar ook het willen verbinden van inhoud en bedrijfsvoering, maken hem de ideale kandidaat voor deze functie. Want iHUB, pas vijf jaar geleden opgericht, is nog steeds volop in transitie. “Ik hou van complexe transities die nieuw en spannend zijn, met een stevige maatschappelijke impact.”
Jasper woont in Rotterdam en voedt samen met zijn vrouw Stephanie, onderwijzeres, drie jonge kinderen op. Hij heeft bedrijfskunde gestudeerd aan de Erasmus Universiteit en een MBA afgerond op het gebied van gezondheidszorg. De rode draad in zijn carrière is volgens Jasper zijn interesse in het management van veranderingsprocessen in het maatschappelijk domein. En in het verlengde daarvan: hoe neem je mensen mee in deze veranderingen? Na zijn studie koos hij voor een vijfjarig ontwikkelprogramma bij PostNL waar leren, lijnmanagement en beleidsfuncties werden afgewisseld. “Ik begon als direct leidinggevende van een klein postkantoor in Vlissingen. Hier kreeg ik te maken met vijftig postbodes die, door de komst van het internet en concurrentie, hun werk zagen veranderen. Hoe loods je hen, terwijl de wereld verandert wat weerstand oproept, door die veranderingen heen en zorg je dat ze plezier houden in hun werk? Deze menselijke aspecten combineren met een gezond bedrijfsmodel was een mooie uitdaging. Hierdoor heb ik zowel mijn hard als soft skills verder kunnen ontwikkelen.”
Jasper gunt andere professionals deze ontwikkeling eveneens. Daarom wil hij ook bij iHUB ontwikkelprogramma’s opstarten om jonge, talentvolle professionals -zoals docenten, psychologen, orthopedagogen en pedagogisch medewerkers- aan te trekken in een krappe arbeidsmarkt. “We bieden bij iHUB zo veel facetten: onderwijs, jeugd-ggz, pleegzorg, ambulante en residentiële jeugdzorg. In een paar jaar tijd mensen laten ontdekken wat het beste bij hen past en topprofessionals van ze maken, dat lijkt me mooi. Met een uitdagend loopbaanpad binnen iHUB in het verschiet, waarbij een leven lang leren centraal staat. Want dat is de sleutel om plezier te hebben en houden in je werk.”
Loopbaan Jasper ten Dam
Na een aantal jaar als consultant, waar hij in diverse organisaties een kijkje kon nemen, ging Jasper vijftien jaar geleden aan de slag in de gezondheidszorg. Bij ggz-instelling Arkin vervulde hij diverse functies; de laatste acht jaar was hij directeur van verslavingszorginstelling Jellinek. “Ik stelde mezelf de volgende opdracht: hoe kunnen we het hier aantoonbaar beter doen voor onze cliënten en medewerkers, waarbij de inhoud leidend is en hieruit ook een gezonde bedrijfsvoering volgt? Goed organiseren en faciliteren, het helder maken van plannen en mijlpalen en het aantoonbaar maken wat onze diensten opleveren, zowel op het gebied van kwaliteit als bedrijfsvoering: dat heb ik binnen deze organisatie geprobeerd te doen.” Met een landelijk bereik, een stevig profiel met een TOP GGZ-keurmerk, hoge medewerkers- en klanttevredenheid en een gezonde bedrijfsvoering als resultaat. Jasper was daarnaast één van de oprichters van Verslavingskunde Nederland, een samenwerkingsverband tussen aanbieders van verslavingszorg, cliëntvertegenwoordiging en onderzoek, om zo kennis te delen en landelijk beschikbaar te maken. Tevens heeft hij als ad interim-directeur van het Nederlands Instituut voor Psychologen (NIP), de grootste beroepsvereniging van psychologen in Nederland, bijgedragen aan het uitwisselen van kennis, expertise en de belangenbehartiging van haar leden.
De ambitie van iHUB: een veerkrachtige generatie
In 2019 maakte Jasper de overstap naar iHUB en werd hij bestuurslid. Bij iHUB worden jeugdzorg, speciaal onderwijs en jeugd-ggz onder één dak vormgegeven. Met een combinatie van zorg en onderwijs biedt de organisatie een passend aanbod aan jongeren en hun ouders die dat nodig hebben, via de labels Horizon, Altra, De Opvoedpoli en De Nieuwe Kans. Jasper: “iHUB is opgericht met één heldere ambitie: kinderen, jongeren en jongvolwassenen in lastige situaties veerkrachtiger maken en hun levenslust aanboren. We zetten ons in voor een veerkrachtige generatie waarin ouders en jongeren met speciale zorg- en onderwijsbehoeftes zelf de regie hebben over hun leven. Daarbij stimuleren we ouderverantwoordelijkheid.” Dat dit niet alleen woorden zijn voor de bühne bewijst zijn steun voor Ouderpeilpunt, het platform voor én door ouders van kinderen met een gedragsprobleem of een stoornis. De basis voor Ouderpeilpunt werd gelegd binnen iHUB. Vanaf dit jaar gaat Ouderpeilpunt verder als zelfstandige vereniging, met iHUB als het eerst betalende lid. Jasper: “Ouders kunnen op het platform terecht als het gaat om herkenning en erkenning, terwijl ze bij onze organisatie starten met de behandeling van hun kind. Ouders worden zo van meerdere kanten ondersteund en dat versterkt elkaar. Onze expertise ook buiten iHUB beschikbaar stellen, vind ik een belangrijke opgave.”
Heldere trajecten waar zorg en onderwijs naadloos op elkaar aansluiten
Steeds meer mensen binnen iHUB maar ook daarbuiten zijn er volgens Jasper van doordrongen dat jeugdzorg, jeugd-ggz en speciaal onderwijs een gouden driehoek is. Jasper: “Als we de ontwikkeling van het kind centraal stellen en we onze ondersteuning in heldere trajecten vormgeven, waar zorg én onderwijs naadloos op elkaar aansluiten, kunnen we voor hen echt het verschil maken.” Als voorbeeld noemt hij School2Care. Hier krijgen jongeren tussen de twaalf en achttien jaar met complexe problemen intensieve begeleiding zodat zij hun leven weer op de rit krijgen. Jasper: “Met School2Care willen we voorkomen dat een jongere uit huis wordt geplaatst. We begeleiden de jongeren thuis en in hun vrije tijd. Met deze effectieve interventie verminderen we de problemen van jongeren, zodat zij binnen gemiddeld negen maanden weer terug kunnen naar hun reguliere school, stage gaan lopen of starten met werken.”
Samen optrekken voor verandering
Ligt hij ook wel eens ergens wakker van? Jasper: “De werkdruk voor onze professionals is hoog en de administratie is een crime. We hebben op dit moment contracten met meer dan 200 gemeentes. Die willen allemaal een andere verantwoording, wat per definitie leidt tot inefficiëntie. Ik heb af en toe last van plaatsvervangende schaamte als ik aan onze medewerkers moet vragen om op specifieke manieren te registreren. Ik heb liever extra leerkrachten en zorgmedewerkers dan een grotere backoffice. Iedereen in Nederland is het ermee eens dat het minder complex moet maar intussen neemt de versnippering alleen maar toe. Toch heb ik er vertrouwen in dat het tij gaat keren: deze problematiek heeft de aandacht van Den Haag, maar het zijn enorm trage processen. We moeten ook veel meer als sector optrekken als we verandering in gang willen zetten. Eind vorig haar heeft iHUB daarom samen met vijf andere jeugdzorgorganisaties de noodklok geluid dat jongeren met complexe problematiek tussen wal en schip dreigen te vallen. Voor het leveren van passende zorg is voldoende schaalgrootte, diversiteit en specialistische expertise nodig, inclusief een landelijke financier. Daarom ben ik er heel blij mee dat in het nieuwe coalitieakkoord staat dat gespecialiseerde jeugdzorg centraler wordt ingekocht. Ik heb goede hoop dat een dergelijke stelselwijziging gaat helpen om meer ruimte te krijgen voor kwaliteit en ‘de bedoeling’, in plaats van registratie.”
Waarde aantoonbaarder maken
Hij vervolgt: “Ik pleit voor capaciteits- of populatiebekostiging voor de meest complexe jeugdzorg, waarin je een bepaald budget krijgt en aantoonbaar moet laten zien wat je bijdraagt aan de gezinnen die je ondersteunt en daarvoor een vergoeding krijgt die in verhouding is met de kosten die je maakt. We zijn een stichting: we hebben dus geen winstoogmerk maar we moeten onze kosten en opbrengsten wel in balans houden. Hiervoor is het nodig om meer in trajecten te gaan denken. Als metafoor gebruik ik graag de intensive care: hier stabiliseer je voor een korte periode, maar vervolgens schaal je af en maak je de stap naar een ander (ambulant) onderdeel. iHUB heeft een rijk portfolio maar we moeten alle onderdelen nog beter aan elkaar verbinden en geïntegreerd aanbieden; zodanig dat een jongere bijvoorbeeld na een korte opname in een residentie met pleegzorg en ondersteuning vanuit De Opvoedpoli weer op eigen benen kan staan. Dat is nodig om toe te groeien naar de veerkrachtige organisatie die we willen zijn.”
Ook wil hij aantoonbaarder maken welke waarde iHUB toevoegt door data te verzamelen over hoe vaak het lukt om gezinnen stabieler, gelukkiger en veerkrachtiger te maken. En hiervan ook te leren om beter te worden, daar waar dit nog onvoldoende lukt. Jasper: “Ik wil bijvoorbeeld inzicht bieden in hoe veel jongeren een diploma halen, betaald werk vinden of -indien nodig- ggz-hulp aanvaarden. Dit alles in samenwerking met onze afdeling Innovatie & Kwaliteit, waar onder andere verschillende wetenschappers werken. Zo hebben we sinds vorig jaar een leerstoel aan de Faculteit der Maatschappij- en Gedragswetenschappen van de Universiteit van Amsterdam.”
Betekenis van veerkracht voor Jasper
Tot slot: het woord veerkracht is diverse keren gevallen, wat houdt veerkracht in voor Jasper? “Dat je als individu zelf in staat bent om met tegenslag om te gaan. Het leven is prachtig, maar soms heb je te maken met tegenwind en (veel) pech. Bijvoorbeeld als je in een nest wordt geboren waar veiligheid en stabiliteit mist. Veerkracht gaat voor mij over mensen competenties aanleren zodat zij ook als het tegenzit, regie kunnen houden over hun leven. Belangrijk hierbij is dat je ook hulpbronnen durft aan te boren: vrienden, familie of een instelling als iHUB. Zodat je bij tegenwind niet bij de pakken neer gaat zitten maar zelf de weg vindt naar de oplossing. En ja, dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Bijdragen aan een veerkrachtige generatie vraagt ook om een veerkrachtige organisatie, waar onze professionals hun talenten kunnen ontplooien, goed in hun vel zitten en goed ondersteund worden om hun steentje bij te dragen. Veel problematiek van onze doelgroep is intergenerationeel, breek daar maar eens uit. Maar ik denk en ik hoop dat iHUB, binnen de korte en soms langere periode dat kinderen en jongeren ons worden toevertrouwd, een springplank kan zijn naar een leven dat de moeite waard is.”