Jeugdzorg: van dilemma naar dialoog

Jeugdzorg is een onderwerp dat veel mensen raakt. Iedereen bekijkt het vanuit zijn perspectief. En reageert vanuit ervaring, onwetendheid, tevredenheid, afschuw, boosheid of onbegrip.

Naast al het goede nieuws voert vaak het slechte nieuws de boventoon: kwetsbare kinderen die op wachtlijsten staan of niet de juiste hulp krijgen. Jongeren met gedragsproblemen die weglopen uit instellingen. Met als koploper: het opsluiten van kinderen. Vaak vanuit het idee van veiligheid.

Uitdaging

iHUB staat voor een enorme uitdaging. Als jeugdzorgaanbieder hebben we de verantwoordelijkheid om ouders en jongeren met complexe problemen zo goed mogelijk te behandelen, te onderwijzen en weer voor te bereiden op hun deelname aan de maatschappij. En te zorgen voor hun veiligheid, samen met hulpverleners, jeugdbescherming, ouders of opvoeders.

We staan niet alleen in die uitdaging. Veel gemeenten die jeugdzorg inkopen doen op dit moment hun uiterste best om oplossingen te zoeken, terwijl ze ook worstelen met tekorten. Instellingen zijn financieel kwetsbaar en het systeem van aanbesteding voor specialistische hulp staat ter discussie.

Er spelen vragen hoe we de jeugdhulp het beste kunnen organiseren. Nog steeds regionaal, bovenregionaal of toch landelijk? En we staan voor de grote vraag: hoe borgen we de veiligheid in ambulante jeugdzorg, open- en gesloten jeugdzorg?

Veel aandacht voor jeugdzorg

Daartegenover staat de maatschappij. Op dit moment is er in de landelijke en regionale media ontzettend veel aandacht voor jeugdzorg en wordt er veel op gereageerd. iHUB is blij met die aandacht en feedback, want we begrijpen heel goed dat onvoldoende mensen kunnen meekijken hoe het er feitelijk aan toegaat binnen de jeugdzorg.

Jeugdzorg is soms ingewikkeld. De druk op jeugdbescherming en hulpverleners is hoog want alles wat we doen ligt onder een vergrootglas. De problemen van sommige jongeren zijn zeer complex en vergen meer maatwerk dan er nu aangeboden wordt.

En de werkdruk is hoog, want het tekort aan personeel loopt op. En als het al zo ingewikkeld is voor de mensen die er dagelijks mee bezig zijn, bedenk dan ook eens hoe het voor ouders moet zijn die net hun weg hierin zoeken.

We zijn het met zijn allen inmiddels wel eens dat we het niet veiliger maken voor kinderen door ze voor langere tijd op te sluiten. Toch hebben we het in Nederland nog zo geregeld dat als de jeugdbescherming vindt dat het thuis niet veilig is, er uit huis wordt geplaatst.

Maatschappelijk debat

Dat maakt het maatschappelijk debat ingewikkeld. We streven ernaar dat we geen kinderen meer uithuisplaatsen en in plaats daarvan open jeugdzorg of ambulante zorg inzetten. We willen geen kinderen meer achter gesloten deuren behandelen. Dat is een enorme zoektocht voor de totale sector.

Tegelijkertijd wordt er raar opgekeken als er een incident plaatsvindt waarbij een jongere betrokken is die door de rechter uit huis is geplaatst. En op dat moment nog in behandeling is bij een jeugdzorginstelling. Hoe kan dat? Waarom zit zo’n jongere niet opgesloten? Hoe wordt hier de veiligheid gewaarborgd?

Als we jongeren die nu nog gesloten worden geplaatst met een machtiging van de rechter, laten oefenen met vrijheden, en ze veroorzaken problemen of erger in de samenleving. Moeten we dan bij de volgende verbouwing van de jeugdzorglocatie toch weer een hek plaatsen of meer beveiliging inzetten? Of liever de tuin of het gebouw eens goed opknappen?

Veiligheid staat voorop

Veiligheid is een groot goed. Dat bereiken we niet door muren en tralies, maar door met elkaar te kijken naar de hulpvraag van ouders en jongeren. En niet pas als de situatie ontploft thuis, maar het liefst al eerder. Zodat we kunnen voorkomen dat jongeren uithuisgeplaatst worden. En we eerder in kunnen springen op wat er aan opvoedondersteuning of therapie nodig is.

Veiligheid zit ‘m namelijk vooral in de relatie tussen hulpverleners, jongeren en hun ouders. In plaats van dat hoge hek.

Daar is samenwerking en ruimte voor nodig. Samenwerking met ouders en jongeren door hen mee te laten beslissen over een aanpak die voor hen werkt. Samenwerking met gemeenten en jeugdbescherming om bovenal die veiligheid te borgen als we jongeren niet achter hoge hekken behandelen.

Samenwerking met scholen om eerder te signaleren waar hulp nodig is. Maar ook om kinderen het meest passende onderwijs te bieden. Ruimte voor hulpverleners en leerkrachten om hier tijd en energie in te steken met jongeren en ouders. En ruimte voor jongeren om van hun fouten te leren wanneer ze de confrontatie met de samenleving weer aangaan.

We begrijpen als geen ander dat dit proces spannend kan zijn: voor jongeren, ouders, hulpverleners, jeugdbeschermers en alle mensen en instanties om hen heen.

Omdraaien van de vraag

Eén van de belangrijkste dingen op dit moment is het ombouwen van de gesloten jeugdzorg. Hier gaan we de uitdaging concreet te lijf: we hebben de beslissing genomen dat we de gesloten jeugdzorg – de JeugdzorgPlus – ombouwen naar vormen die beter passen bij het welbevinden van jongeren en hun ouders.

En dat start al door het omdraaien van de vraag. Niet: wat hebben wij in ons aanbod zitten dat past bij het probleem van een jongere of zijn ouders? Nee, we starten bij de hulpvraag van ouders en jongeren.

Wat hebben zij nodig, waar zijn zij mee geholpen? En kunnen we dit samen met jeugdbescherming en gemeenten voor elkaar krijgen? De stappen die we maken in die zoektocht en de uitdagingen die we tegenkomen, gaan we actief delen.

We gaan de dialoog aan

Voor iHUB is dit het moment om de deuren open te zetten en de dialoog aan te gaan. Dat doen we door meer te delen over wat jeugdzorg jongeren en hun ouders oplevert. Door te luisteren naar alle feedback vanuit de maatschappij en er concreet iets mee te doen.

En we nodigen iedereen uit, want we staan niet alleen in deze uitdaging. We zijn ook samen verantwoordelijk voor de uitkomst. Jeugdzorgorganisaties, jeugdbeschermers, gemeenten, wijkteams, burgers. We nodigen iedereen uit om niet alleen feedback te geven, maar om ook mee te denken en met oplossingen te komen.

iHUB als inspirator

iHUB wil inspirator zijn van het maatschappelijke debat. Daarom organiseren we vanaf 2021 online bijeenkomsten waar we graag dit gesprek aangaan over maatschappelijke én praktische uitdagingen. We zwengelen de dialoog aan op social media. Op die manier willen we stappen zetten om ervoor te zorgen dat iedere jongere, iedere ouder, ieder gezin geholpen wordt op een manier die bij hen past.

Blijf op de hoogte

Wil jij op de hoogte gehouden worden of heb je interesse om een online bijeenkomst bij te wonen in 2021? Meld je dan aan.