'Het ging altijd over hun coach. Die ene persoon die hen door en door kende'
In deze doorgeefblog deelt onderzoeker Sanne Pronk haar opvattingen met betrekking tot de afbouw van de JeugdzorgPlus en vertelt ze over de inzichten die ze heeft opgedaan tijdens haar onderzoek naar School2Care. Welke veranderingen zijn er nodig binnen de jeugdhulp?
‘Mijn basisschooltijd bracht ik door in een groep van vier leerlingen. Samen met nog twee groepen vormden we een klas van ongeveer negentien leerlingen. Ik heb dit altijd als positief ervaren. We waren een hechte groep, iedereen kende elkaar en ook de leerkrachten kenden ons goed doordat zij meerdere jaren bij ons betrokken waren. Ik zal nooit vergeten dat onze hele klas bij ons thuis kwam voor mijn spreekbeurt over mijn varken. We waren allemaal heel verschillend, qua interesses en onderwijsniveaus, maar verschillen werden groots omarmd.'
Jezelf kunnen zijn
'De afgelopen jaren heb ik tijdens mijn onderzoek naar School2Care* veel jongeren gehoord over de voordelen van een kleine school: het samenzijn, het gevoel erbij te horen, het gevoel dat je jezelf kan zijn. En het ging altijd over hun coach, die ene persoon die hen door en door kende. Wanneer het over de vele andere scholen ging waar ze al op hadden gezeten, dan viel me op dat deze jongeren vaak positief spraken over hun basisscholen. Ook al waren de scholen soms groot, daar was wel die ene meester of juf die wist wat er thuis speelde, hoe hij of zij in elkaar zat en wat voor hem of haar goed werkte.'
Positief perspectief
'Met de transformatie van de gesloten jeugdzorg (JeugdzorgPlus) zien we de grote jeugdzorginstellingen (met scholen) steeds kleiner worden. Soms wonen jongeren nog op een terrein waar ze ook onderwijs volgen, maar steeds vaker wonen ze ook midden in de ‘wijk’. Een prachtige ontwikkeling, die me tegelijkertijd ook zorgen baart. Als ik iets heb geleerd uit mijn promotieonderzoek is het wel dat het hebben van een positief perspectief van belang is. Jongeren, ouders, medewerkers, iedereen sprak over het belang van onderwijs en diploma’s.'
Kansenongelijkheid
'Maar voor kleinschalige voorzieningen, met beperkte faciliteiten en kleine onderwijsteams, is het ingewikkeld om zelfstandig een school vorm te geven. Hierdoor krijgen deze jongeren niet dezelfde kansen als jongeren die in het reguliere onderwijs kunnen blijven. En dit heeft verstrekkende gevolgen. Niet alleen voor de duur van de plaatsing, maar zeker ook omdat de stap terug naar ons onderwijssysteem moeizaam verloopt. Hiermee dragen we onbedoeld bij aan kansenongelijkheid.'
Veel uitval
'Dit is anders voor de jongeren in de kleinschalige woonvormen ‘in de wijk’. Zij gaan meestal niet naar een ‘instellingsschool’, maar blijven voor hun onderwijs afhankelijk van reguliere en speciale scholen in de regio. En hoewel ze daar op onderwijsgebied meer kansen hebben, zien we helaas dat zij daar, ondanks ieders inspanningen, nog veelvuldig uitvallen en van school naar school gaan. Het vraagt ook nogal wat van deze jongeren, ouders en scholen.'
Onderwijstransformatie
'Daarom ben ik blij dat er steeds meer aandacht is voor de onderwijstransformatie die de veranderingen op het gebied van JeugdzorgPlus vraagt (zie bijvoorbeeld de recente kamerbrief die hierover verschenen is). Hoe zorgen we ervoor dat jongeren, waar ze ook wonen of behandeld worden, een positief toekomstperspectief behouden? Dit vraagt onder andere het dichter bij elkaar brengen van onderwijs en zorg, en van regulier en speciaal onderwijs. Laten we met elkaar werken aan Schools that Care; het beste onderwijs én de beste zorg geïntegreerd, zodat elke jongere een positief toekomstperspectief heeft.'
Vaste hulpverleners
'Een concrete stap daarnaartoe is wat mij betreft het verbinden van vaste hulpverleners aan élke school, zodat hulpverleners en docenten een duurzame samenwerking kunnen opbouwen en vanuit één integraal team met jongeren en ouders werken. Ook pleit ik voor de ‘ambulantisering’ van de JeugdzorgPlus (de beweging naar meer hulp thuis), breder te trekken richting het onderwijs. Ik denk dan aan hulpverleners en docenten uit de JeugdzorgPlus die samen met docenten en hulpverleners van reguliere (of speciale) scholen met jongeren werken, vanuit hun unieke expertise en ervaring met deze doelgroep.'
Sanne Pronk schreef een proefschrift over School2Care getiteld 'Schools that Care'. De verdediging van haar proefschrift kun je hier terugkijken.
*School2Care is een unieke combinatie van school, jeugdhulp en begeleiding in de vrije tijd. Deze school is voor jongeren tussen de 12 en 18 jaar. Hier krijgen jongeren met complexe problemen intensieve begeleiding, zodat zij hun leven weer op de rit krijgen.
Deze doorgeefblog is onderdeel van een reeks. Eerder kon je al het verhaal van Claudia van Osch lezen.