‘Mijn naam is Soshana Wannee. Zo'n 3,5 jaar geleden ben ik als pedagogisch medewerker begonnen op locatie het Bergse Bos in Rotterdam op een JeugdzorgPlus-groep. Er was destijds plek voor 10 kinderen, inmiddels hebben we op een groep 6 kinderen. Ik kan vanuit de praktijk zeggen: dat is een wereld van verschil. De kleinschaligheid biedt meer ruimte voor relatieopbouw tussen kind en begeleider, waardoor er minder beheermatig behandeld hoeft te worden en er dus minder sprake is van repressie.’
Streng regime
‘Veel mensen hebben het idee dat een JeugdzorgPlusgroep veel overeenkomsten heeft met een gevangenis. Onlangs nog kwam er een jongen bij ons die dit denkbeeld had. Voor het eerst uit huis geplaatst, waar kom je terecht? Zijn ouders gaven bij de intake aan dat zij bang waren voor een streng regime. Het woord ‘gevangenis’ viel letterlijk. Inmiddels zijn we twee weken verder en zien de ouders met hoeveel warmte en liefde we op de groep werken. Dit hebben zij ook uitgesproken naar ons; dat ze veel erger verwacht hadden en blij zijn om te zien dat de kinderen met liefde behandeld worden.’
Twee kwaden
‘De casuïstiek van een kind is soms erg complex. Het vraagt tijd om een echte verdiepingsslag te maken in de behandeling van een kind. Die tijd hadden we vroeger te weinig, er waren altijd nog 9 andere kinderen op de groep. Er zijn periodes geweest waarop ik blij was dat alle tien kinderen gedoucht en gegeten hadden en veilig en warm in hun bed lagen om 21:00 uur. Een situatie staat me nog levendig bij: ik was op kantoor in gesprek met een kind, mijn collega’s waren aan het werk op een hele onrustige groep. Er ontstonden meerdere onveilige situaties, ik hoorde mijn collega's bezig zijn, er was van alles aan de hand. Het kind waarmee ik in gesprek was, hoorde de onrust ook. En op een goed moment zei het kind: 'Gaat u maar naar de groep, want daar bent u nu nodig'.
Die uitspraak deed heel veel met me. Ik wist dat het kind dat de uitspraak deed mij hard nodig had. Wat moest ik doen? Uit het gesprek stappen, zodat ik mijn collega’s kon ondersteunen of bij het kind blijven en mijn collega’s in de shit laten zitten en hen de klappen laten vangen? Kiezen tussen twee kwaden. Het was een dagelijkse realiteit.’
Foto: Vincent van Dordrecht
Positieve impact
‘Waar voor mij ‘de wereld van verschil’ zit, is dat we met 6 kinderen op de groep veel meer de diepgang kunnen vinden in de behandeling van het kind. En nog belangrijker: dat we onze ideeën hierover ook daadwerkelijk kunnen uitvoeren. Er is meer rust, meer tijd en meer aandacht voor ieder kind. Voel ik dat bij een kind de spanning oploopt? Ik kan direct handelen en de-escaleren. Vroeger was het soms dweilen met de kraan open, gingen we op de groep van het ene conflict over in het andere – nu kan ik tijdig de-escaleren en komt het niet eens meer tot een conflict.’
Repressie
‘Op de groep zijn we de afgelopen jaren bezig geweest met het minderen van repressie. Dit hebben we gedaan door meer bewustwording te creëren in beheersmatig handelen. Een voorbeeld hiervan is het rustmoment op kamer. Voorheen waren de kinderen verplicht om hun rustmoment op hun kamer te doen. De kinderen krijgen nu zelf de keuze, en dus de regie, om zelf te weten waar zij hun rustmoment houden/willen ontprikkelen. Dit hoeft niet meer per sé op kamer te zijn, tenzij het kind zelf aangeeft dit fijn te vinden. De groep kan wel gesloten zijn, maar hoeft niet altijd zo voelen. Dit wordt mede mogelijk gemaakt door bewust te zijn van minder beheersmatig handelen.’
‘Wat ook onderdeel is van minder beheersmatig handelen is dat de kinderen fouten mogen maken en er begrip is voor de emotie(s) van het kind. Doet het kind iets wat niet mag, geven we geen straf maar lossen we het samen op. Is een kind boos en maakt het iets stuk, gaan we het samen repareren. Heeft het kind iemand uitgescholden? Gaan we het samen goed maken. Op deze wijze worden de kinderen belangrijke levensvaardigheden aangeleerd.’
Middelen en maatregelen
‘In de geslotenheid heb je te maken met vrijheidsbeperkende middelen en maatregelen. Wanneer pak je iemand vast? Wanneer zet je iemand in de time out? Niet bij elk kind is het nodig om bijvoorbeeld fysiek in te grijpen, dus ik denk dat er nog een inhaal/verdiepingsslag te maken valt in zorg op maat met betrekking tot het gebruiken van middelen en maatregelen. Niet alleen op het Bergse Bos, maar over de geslotenheid in het algemeen. Welk problematiek heeft het kind, welke middelen en maatregelen horen hierbij? Deze horen dan in het behandelplan te staan en alleen deze mogen dan toegepast worden. Dus niet klakkeloos kinderen vastpakken/post controleren/begeleide bezoeken organiseren en/of begeleide telefoongesprekken laten voeren, maar wat past echt bij de problematiek van het kind en welke middelen en maatregelen horen hier dan bij?’
‘Ik ben van mening dat sommige gezinnen en kinderen baat hebben bij de kaders die in de 'gesloten' jeugdzorg gegeven worden. Juist omdat we nu tijd en ruimte hebben om kinderen te behandelen. Ik zie de positieve impact op het kind en ook op het gezin. Ze kunnen – met hulp van ons – opnieuw beginnen. Met altijd als meest positieve einddoel: terug naar het gezin en zonder ons verder.’
Deze doorgeefblog is onderdeel van een reeks. Eerder kon je hier al het verhaal van Bas Draaijer lezen.
